Aft Nedir, Nasıl Geçer ve Önlenir? İşte Ağız Yaralarına Karşı Etkili Çözümler

Aft Nedir?

Aft, ağız içinde dil, diş eti, yanak, damak gibi hassas bölgelerde görülen, ortası beyaz veya sarı, kenarları kırmızı renkli, yuvarlak veya oval şekilli yaralardır. Aft, bulaşıcı değildir ve genellikle 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak, bazı durumlarda aftlar daha uzun sürebilir, daha büyük ve daha derin olabilir, iz bırakabilir ve yutma, konuşma, yemek yeme gibi işlevleri zorlaştırabilir. Aft, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür ve genetik yatkınlık, hormonal değişiklikler, stres, vitamin ve mineral eksikliği, gıda alerjisi, ağız hijyeni, ağız travması, bazı ilaçlar ve hastalıklar gibi pek çok faktör afta neden olabilir.

Aft Belirtileri Nelerdir?

Aftın en belirgin belirtisi, ağız içinde görülen ağrılı yaralardır. Aftlar, genellikle tek veya birkaç tane olarak ortaya çıkar, ancak bazen çok sayıda ve birbirine yakın olabilir. Aftlar, yara öncesinde karıncalanma veya sızlama hissi ile başlayabilir. Aftların boyutu, şekli ve sayısı, aftın türüne göre değişir. Aftlar, üç gruba ayrılır:

• Minör aft: En sık görülen aft türüdür. Çapı 1 cm’den küçük, yuvarlak veya oval, ortası beyaz veya sarı, kenarları kırmızı renkli yaralardır. Genellikle 7-10 gün içinde iyileşir ve iz bırakmaz.
• Majör aft: Daha nadir görülen aft türüdür. Çapı 1 cm’den büyük, düzensiz şekilli, ortası gri veya sarı, kenarları kırmızı renkli yaralardır. Genellikle 2-6 hafta içinde iyileşir ve iz bırakabilir. Ağız boşluğunun her yerinde görülebilir, ancak daha çok yumuşak damak, bademcikler ve boğazda oluşur.
• Herpetiform aft: En seyrek görülen aft türüdür. Çapı 1-3 mm, yuvarlak veya oval, ortası beyaz veya sarı, kenarları kırmızı renkli yaralardır. Genellikle 7-30 gün içinde iyileşir ve iz bırakmaz. Çok sayıda (10-100 arası) ve birbirine yakın olabilir. Ağız boşluğunun her yerinde görülebilir, ancak daha çok dil ve diş etinde oluşur.

Aftlar, ayrıca şu belirtilere de neden olabilir:

• Ağızda yanma, batma, kaşınma veya acı hissi
• Ağızda kötü koku veya tat
• Ateş, halsizlik, iştahsızlık, baş ağrısı
• Lenf bezlerinde şişme

Aft Nasıl Geçer?

Aftlar, genellikle kendiliğinden iyileşir ve özel bir tedavi gerektirmez. Ancak, aftların iyileşmesini hızlandırmak, ağrıyı azaltmak ve tekrarını önlemek için bazı önlemler alınabilir. Aft tedavisinde şu yöntemler kullanılabilir:

• Ağız bakımına dikkat etmek: Aftlar, ağız hijyeninin bozulması sonucu enfeksiyon kapabilir ve daha da kötüleşebilir. Bu nedenle, aftlar iyileşene kadar dişleri düzenli olarak fırçalamak, diş ipi kullanmak, antiseptik ağız gargaraları yapmak önemlidir. Ayrıca, ağız içini tahriş edebilecek sert, sivri veya asitli yiyecek ve içeceklerden kaçınmak, ağız içini ısırmamak veya yaralamamak da faydalıdır.
• Ağrı kesici ve yara iyileştirici ilaçlar kullanmak: Aftlar, ağrıya ve rahatsızlığa neden olabilir. Bu durumda, doktorun önerdiği ağrı kesici ve yara iyileştirici ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, genellikle jel, krem, sprey, sıvı veya tablet şeklinde olabilir. Aftlara doğrudan uygulanan ilaçlar, ağrıyı dindirmek, enfeksiyonu önlemek ve iyileşmeyi hızlandırmak için etkilidir. Ağız yoluyla alınan ilaçlar ise, aftın altında yatan nedeni tedavi etmek için kullanılabilir. Örneğin, vitamin veya mineral eksikliği, hormonal bozukluk, bağışıklık sistemi hastalığı gibi durumlarda doktor, uygun ilaçları reçete edebilir.
• Alternatif tedavi yöntemleri denemek: Aftlar için bazı bitkisel veya doğal yöntemler de denenebilir. Bunlar arasında, adaçayı, papatya, nane, karbonat, tuz, limon, sirke, bal, sarımsak, aloe vera, zerdeçal, hindistan cevizi yağı, yoğurt, kefir gibi ürünler sayılabilir. Bu ürünler, ağız içine uygulanarak veya gargara yaparak aftlara iyi gelebilir. Ancak, bu yöntemlerin bilimsel olarak kanıtlanmış bir etkinliği yoktur ve bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle, bu yöntemleri denemeden önce doktora danışmak ve ağız içinde yanma, kaşıntı, kızarıklık gibi belirtiler oluşursa hemen bırakmak gerekir.

Aft Oluşumu Nasıl Engellenebilir?

Aft, tamamen önlenebilir bir durum değildir, ancak afta neden olabilecek bazı faktörlerden kaçınarak aft oluşumunu azaltmak mümkündür. Aft oluşumunu engellemek için şu önlemler alınabilir:

• Ağız ve diş sağlığına dikkat etmek: Ağız içindeki bakteri dengesinin bozulması, aftlara zemin hazırlayabilir. Bu nedenle, dişleri günde en az iki kez fırçalamak, diş ipi kullanmak, düzenli olarak diş hekimine gitmek, ağız içini yaralayabilecek kırık diş, diş teli veya takma diş gibi sorunları çözmek önemlidir.
• Dengeli ve sağlıklı beslenmek: Aftlar, vitamin ve mineral eksikliğinden kaynaklanabilir. Bu nedenle, C, B12, folik asit, demir, çinko gibi vitamin ve mineralleri yeterli miktarda almak için dengeli ve sağlıklı beslenmek gerekir.
  

Aft İçin Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Aftlar, genellikle basit ve zararsızdır ve özel bir tedavi gerektirmeden kısa sürede iyileşirler. Ancak, bazı durumlarda aftlar ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir ve doktora başvurmayı gerektirebilir. Aft için ne zaman doktora gidilmesi gerektiği konusunda şu ipuçları verilebilir:

• Aftlar, 10-14 günden uzun sürüyorsa
• Aftlar, çok büyük, çok derin veya çok sayıda ise
• Aftlar, yutma, konuşma veya nefes almada güçlük yaratıyorsa
• Aftlar, ateş, halsizlik, kilo kaybı, ishal, kusma gibi başka belirtilerle birlikte görülüyorsa
• Aftlar, sık sık tekrar ediyorsa
• Aftlar, HIV, kanser, bağışıklık sistemi hastalıkları, romatoid artrit, lupus gibi kronik hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkıyorsa

Bu durumlarda, aftın altında yatan nedeni tespit etmek ve uygun tedaviyi uygulamak için doktora danışmak gerekir. Doktor, aftın türünü, şiddetini ve nedenini belirlemek için ağız muayenesi, kan testi, biyopsi gibi yöntemler kullanabilir. Aftın tedavisi, nedenine göre değişir. Bazı durumlarda, aftı tetikleyen gıda, ilaç veya diğer faktörlerden kaçınmak yeterli olabilir. Bazı durumlarda ise, ağrı kesici, yara iyileştirici, antienflamatuar, antibiyotik, antiviral, kortikosteroid gibi ilaçlar reçete edilebilir. Ayrıca, vitamin ve mineral takviyeleri, ağız bakım ürünleri, bitkisel çözümler, lazer tedavisi gibi yöntemler de aftın tedavisinde kullanılabilir.

Aft Hakkında Sık Sorulan Sorular

Aft hakkında merak edilen bazı sorular ve cevapları şöyle:

Aft bulaşıcı mıdır?

Hayır, aft bulaşıcı değildir. Aft, ağız içindeki bakteri, virüs veya mantarların neden olduğu bir enfeksiyon değildir. Aft, ağız içindeki dokunun hasar görmesi veya iltihaplanması sonucu oluşur. Aft, öpüşme, yemek paylaşma, ortak eşya kullanma gibi yollarla başka bir kişiye bulaşmaz.

Aft ile uçuk arasındaki fark nedir?

Aft ve uçuk, ağızda görülen iki farklı yara türüdür. Aft, ağız içinde ortaya çıkan, bulaşıcı olmayan, beyaz veya sarı renkli, yuvarlak veya oval şekilli yaralardır. Uçuk ise, ağız dışında, dudak, çene, burun gibi bölgelerde görülen, bulaşıcı olan, kırmızı renkli, kabarcıklı ve sıvı dolu yaralardır. Aft, ağız içindeki dokunun hasar görmesi veya iltihaplanması sonucu oluşur. Uçuk ise, herpes simpleks virüsünün neden olduğu bir enfeksiyondur. Aft ve uçuk, farklı nedenlere, belirtilere ve tedavi yöntemlerine sahiptir.

Aft kanser belirtisi olabilir mi?

Aft, genellikle basit ve zararsızdır ve kısa sürede iyileşir. Ancak, aftlar uzun süre geçmiyor, çok büyük, çok derin veya çok sayıda ise, ağız kanseri gibi ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir. Ağız kanseri, ağız içindeki dokuların kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve yayılması sonucu oluşur. Ağız kanseri, afta benzer yaralara neden olabilir, ancak bu yaralar genellikle tek taraflı, sert, düzensiz kenarlı, kanamalı ve ağrısızdır. Ağız kanseri, sigara, alkol, HPV enfeksiyonu, güneş ışığı, aile öyküsü gibi faktörlerle ilişkilidir. Ağız kanseri, erken teşhis edilirse tedavi edilebilir. Bu nedenle, aftlar 10-14 günden uzun sürüyorsa, doktora başvurmak gerekir.