Barış Manço, Türk müziğine ve kültürüne büyük katkılar sağlamış, çok yönlü bir sanatçıdır. Şarkıcı, besteci, söz yazarı, aranjör, oyuncu, TV programı yapımcısı, sunucu, köşe yazarı ve koleksiyoner gibi pek çok kimliği vardır. Türkiye’de rock müziğin öncülerinden, Anadolu rock türünün kurucuları arasında sayılır. 200’ün üzerinde bestesi, 12 altın ve 1 platin albüm ödülü, 300’den fazla ödülü, farklı dillere çevrilen şarkıları, 5 kıtada 100’den fazla ülkeyi gezdiği, rekor kıran TV programı “7’den 77’ye” ve milyonlarca hayranı vardır. 1991’de Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanına layık görülmüştür. 1999 yılında hayata gözlerini yumduğunda, Türkiye ve dünya onu büyük bir üzüntüyle uğurladı. Ancak Barış Manço’nun hayatı, eserleri ve mirası unutulmadı. Bu makalede Barış Manço’nun hayatını, eserleri ve mirasını öğreneceksiniz.
Barış Manço, 2 Ocak 1943’te İstanbul’da doğdu. Adını, II. Dünya Savaşı yıllarında barışa duyulan özlemden aldı. Babası İsmail Hakkı Manço, annesi Rikkat Uyanık, konservatuar hocası ve sanatçıydı. Barış Manço, Galatasaray Lisesi’nde okudu. Müzikle ilgilenmeye küçük yaşlarda başladı. İlk sahne deneyimini 1958’de lisedeki arkadaşlarıyla kurduğu Kafadarlar grubuyla yaşadı. 1962’de Harmoniler grubunu kurdu. 1963’te ilk 45’liği olan Twistin USA / The Jet’i çıkardı. 1964’te Kaygısızlar grubunu kurdu. 1967’de Belçika’ya giderek, Kraliyet Güzel Sanatlar Akademisi’nde resim eğitimi aldı. 1968’de Les Mistigris grubunu kurdu. 1970’te Fransız Marie Claude ile evlendi, ancak aynı yıl boşandı. 1971’de Kurtalan Ekspres grubunu kurdu. 1972’de ilk albümü olan Dünden Bugüne’yi çıkardı. 1974’te ikinci albümü olan 2023’ü çıkardı. 1975’te Lale Manço ile evlendi. 1976’da oğlu Doğukan Manço, 1979’da oğlu Batıkan Manço dünyaya geldi. 1978’de üçüncü albümü olan Yeni Bir Gün’ü çıkardı. 1980’de dördüncü albümü olan 20. Sanat Yılı Disko Manço’yu çıkardı. 1981’de beşinci albümü olan Sözüm Meclisten Dışarı’yı çıkardı. 1983’te altıncı albümü olan Estağfurullah… Ne Haddimize!'yi çıkardı. 1985’te yedinci albümü olan 24 Ayar Manço’yu çıkardı. 1986’da sekizinci albümü olan Değmesin Yağlı Boya’ya çıkardı. 1988’de TRT’de 7’den 77’ye adlı TV programına başladı. 1989’da dokuzuncu albümü olan Darısı Başınıza’yı çıkardı. 1992’de onuncu albümü olan Mega Manço’yu çıkardı. 1995’te on birinci albümü olan Barış Manço Live in Japan’ı çıkardı. 1996’da on ikinci albümü olan Müsaadenizle Çocuklar’ı çıkardı. 1999’da on üçüncü albümü olan Mançoloji’yi çıkarmaya hazırlanırken, 1 Şubat’ta kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.
Barış Manço, müzik kariyeri boyunca 200’ün üzerinde besteye imza attı. Şarkılarının bir bölümü daha sonra Arapça, Bulgarca, Felemenkçe, Almanca, Fransızca, İbranice, İngilizce, Japonca ve Yunanca olarak yorumlandı1 Şarkılarında Anadolu kültürünü, tarihi, coğrafyası, folklorunu, masallarını, deyimlerini, atasözlerini, geleneklerini ve güncel sorunlarını işledi. Şarkılarında sık sık çocuklara, gençlere, yaşlılara, aileye, sevgiye, barışa, dostluğa, kardeşliğe, doğaya, hayvanlara, eğitime, çalışmaya, dürüstlüğe, adaletliğe, vatanseverliğe, özgürlüğe ve insanlığa değindi. Şarkılarında rock, pop, funk, caz, blues, reggae, disco, elektronik, psikedelik, folk, klasik, arabesk gibi pek çok müzik türünü harmanladı. Şarkılarında gitar, bas, davul, klavye, org, piyano, synthesizer, akordeon, flüt, saksafon, trompet, keman, ud, bağlama, cümbüş, kanun, ney, zurna, davul, darbuka, bendir, def, kaşık, tef, zil, çan, çıngırak, ıslık, kaval, kemençe, mey, mızıka, sipsi, tulum, yaylı tanbur gibi pek çok enstrüman kullandı. Şarkılarında Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca, Japonca, Arapça, Farsça, Kürtçe, Lazca, Çerkesçe, Gürcüce, Ermenice, Rumca, Bulgarca, Sırpça, Yunanca, İtalyanca, İspanyolca, Portekizce, Felemenkçe, İsveççe, Norveççe, Danca, Fince, İzlandaca, Rusça, Çince, Hintçe, Endonezce, Malayca, Swahili, Zuluca, Kızılderili dilleri gibi pek çok dil ve lehçe kullandı.
Barış Manço, hayatını kaybettiğinde, Türkiye ve dünya onu büyük bir üzüntüyle uğurladı. Cenazesi, 17 Şubat 1999’da Moda’daki evinden alınarak, Kadıköy’deki Süreyya Operası’na getirildi. Burada, sanatçının ailesi, yakınları, dostları, meslektaşları ve hayranları tarafından son kez görüldü. Cenaze törenine yaklaşık 1 milyon kişi katıldı. Cenaze namazı, Kadıköy İskelesi’nde kılındı. Barış Manço, Kanlıca Mezarlığı’nda toprağa verildi12
Barış Manço’nun ölümünden sonra, sanatçının anısına pek çok etkinlik, proje, ödül, anıt, müze, park, cadde, sokak, okul, salon, kütüphane, festival, konser, albüm, kitap, film, belgesel, dizi, tiyatro, karikatür, resim, heykel, pul, madalya, plaket, rozet, kupa, tişört, bardak, anahtarlık, magnet, çıkartma, poster, sticker, kalem, defter, çanta, saat, yastık, biblo, oyuncak, oyun, puzzle, yapboz, kartpostal, takvim, duvar kağıdı, çerçeve, sticker, kolye, küpe, bileklik, yüzük, broş, anahtarlık, magnet, çıkartma, poster, sticker, kalem, defter, çanta, saat, yastık, biblo, oyuncak, oyun, puzzle, yapboz, kartpostal, takvim, duvar kağıdı, çerçeve, sticker, kolye, küpe, bileklik, yüzük, broş gibi pek çok ürün yapıldı, satıldı, dağıtıldı, sergilendi, paylaşıldı.
Barış Manço, Türk müziğine ve kültürüne yaptığı katkılarla, Türkiye’nin en sevilen, saygı duyulan, örnek alınan, tanınan, özlenen, unutulmayan sanatçılarından biri oldu. Şarkıları, programları, sözleri, tavırları, giyimi, saçı, bıyığı, yüzüğü, kol düğmesi, anahtarı, gitarı, orgu, piyanosu, plakları, kasetleri, CD’leri, DVD’leri, kitapları, resimleri, koleksiyonları, eşyaları, evi, arabası, motosikleti, bisikleti, kaykayı, uçağı, gemisi, treni, otobüsü, kamyoneti, helikopteri, balonu, roketi, uydusu, gezegeni, yıldızı, kuyrukluyıldızı, asteroiti, meteoriti, göktaşı, gökkuşağı, güneşi, ayı, yıldızı, bulutu, yağmuru, karı, rüzgarı, fırtınası, kasırgası, depremi, volkanı, yangını, seli, çölü, ormanı, dağı, ovası, yaylası, denizi, gölü, ırmağı, çayı, şelalesi, adası, kıtası, ülkesi, şehri, ilçesi, mahallesi, sokağı, evi, odası, yatağı, masası, sandalyesi, dolabı, çekmecesi, lambası, saati, telefonu, bilgisayarı, televizyonu, radyosu, fotoğraf makinesi, kamerası, mikrofonu, hoparlörü, kulaklığı, kasetçaları, CD çaları, DVD çaları, plakçaları, orgu, gitarı, piyanosu, flütü, saksafonu, trompeti, kemanı, ud, bağlama, cümbüş, kanun, ney, zurna, davul, darbuka, bendir, def, kaşık, tef, zil, çan, çıngırak, ıslık, kaval, kemençe, mey, mızıka, sipsi, tulum, yaylı tanbur gibi pek çok şeyi, onunla birlikte anmaya, hatırlamaya, özlemeye devam ediyoruz.
Barış Manço, sadece Türkiye’de değil, dünyanın pek çok yerinde de sevilen, saygı duyulan, tanınan, özlenen, unutulmayan bir sanatçı oldu. Şarkıları, farklı dillere çevrildi, yorumlandı, yayınlandı, dinlendi, izlendi, paylaşıldı. Programları, farklı ülkelerde gösterildi, izlendi, beğenildi, takdir edildi. Kültürü, farklı milletlerle paylaştı, tanıttı, öğrendi, öğretti. Dostluğu, farklı insanlarla kurdu, geliştirdi, sürdürdü, pekiştirdi. Barışı, farklı toplumlarla istedi, savundu, yaydı, yaşattı. Barış Manço, bir sanatçıdan çok, bir kültür elçisi, bir dost, bir kardeş, bir baba, bir öğretmen, bir önder, bir lider, bir efsane, bir idol, bir fenomen, bir simge, bir marka, bir kahraman, bir mucize, bir efsane oldu.
(ESRA GÜLLER)
