Haşimato Hastalığı Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Haşimato hastalığı, bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırması sonucu ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır. Tiroid bezi, boynun ön kısmında yer alan ve vücudun enerji dengesini, ısı ayarını ve organların çalışmasını düzenleyen hormonları salgılayan bir organdır. Haşimato hastalığı, tiroid bezinin iltihaplanmasına ve yeterli hormon üretememesine neden olur. Bu durum, hipotiroidi adı verilen ve vücut fonksiyonlarının yavaşlamasına yol açan bir duruma yol açar. Haşimato hastalığı, özellikle orta yaşlı kadınlarda görülen ve iyot eksikliği ile ilişkili olan bir hastalıktır. Haşimato hastalığı, erken tanı ve tedavi ile kontrol altına alınabilir.

Haşimato Hastalığının Nedenleri

Haşimato hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, genetik, çevresel ve hormonal faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Haşimato hastalığında, bağışıklık sistemi, tiroid bezini yabancı bir madde olarak algılar ve ona karşı antikorlar üretir. Bu antikorlar, tiroid bezine bağlanarak onun hasar görmesine ve iltihaplanmasına neden olur. Bu süreç, tiroid bezinin küçülmesine veya büyümesine (guatr) ve hormon salgısının azalmasına neden olur. Haşimato hastalığı, aşağıdaki durumlarda daha sık görülür:

• Ailede haşimato hastalığı veya başka bir otoimmün hastalık öyküsü olanlar
• Tip 1 diyabet, romatoid artrit, lupus, çölyak hastalığı, Addison hastalığı gibi başka bir otoimmünhastalığı olanlar
• Hamilelik veya menopoz gibi hormonal değişiklikler yaşayanlar
• Sigara içenler
• İyot eksikliği olanlar veya aşırı iyot tüketenler

Haşimato Hastalığının Belirtileri

Haşimato hastalığı, yavaş ilerleyen bir hastalıktır ve belirtileri zamanla ortaya çıkar. Haşimato hastalığı, tiroid hormonu yetersizliğine neden olduğu için, hipotiroidi belirtileri gösterir. Bu belirtiler şunlardır:

• Yorgunluk, halsizlik, uykuya eğilim
• Kilo alma, iştahsızlık, metabolizmanın yavaşlaması
• Çabuk üşüme, vücut ısısının düşmesi
• Kabızlık, sindirim sisteminin yavaşlaması
• Ciltte kuruluk, solukluk, saçlarda dökülme, tırnaklarda kırılma
• Ses kısıklığı, boğazda şişlik, yutkunmada güçlük
• Adet düzensizlikleri, kısırlık, cinsel istekte azalma
• Depresyon, unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, ruh halinde değişiklikler
• Kaslarda ve eklemlerde ağrı, tutukluk, kramp
• Kalp ritminde yavaşlama, kan basıncında düşme, kolesterol seviyesinde yükselme

Haşimato hastalığı, bazı durumlarda tiroid bezinin aşırı hormon salgılamasına (hipertiroidi) neden olabilir. Bu durum, tiroid fırtınası adı verilen ve hayati tehlike oluşturan bir duruma yol açabilir. Tiroid fırtınası belirtileri şunlardır:

• Çarpıntı, kalp ritminde hızlanma, kan basıncında yükselme
• Terleme, ateş, vücut ısısının artması
• Sinirlilik, kaygı, titreme, uykusuzluk
• İshal, bulantı, kusma, iştah artışı, kilo kaybı
• Gözlerde şişme, çıkıklık, kızarıklık, ışığa hassasiyet

Haşimato Hastalığının Tedavisi

Haşimato hastalığının tedavisinde, amaç tiroid hormonu seviyesini normal aralığa getirmek ve hipotiroidi veya hipertiroidi belirtilerini gidermektir. Tedavi, hastanın yaşına, cinsiyetine, kilosuna, hormon seviyesine ve genel sağlık durumuna göre belirlenir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• Sentetik tiroid hormonu ilaçları: Bu ilaçlar, tiroid bezinin üretemediği hormonu dışarıdan takviye eder. Bu ilaçlar, günlük olarak ve ömür boyu kullanılmalıdır. İlaç dozu, düzenli olarak kan testleri ile kontrol edilmeli ve gerektiğinde ayarlanmalıdır.
• Radyoaktif iyot tedavisi: Bu tedavi, tiroid bezinin aşırı çalışmasını engellemek için kullanılır. Radyoaktif iyot, ağızdan alınır ve tiroid bezine ulaşarak onu tahrip eder. Bu tedavi, hipertiroidi belirtilerini azaltır, ancak hipotiroidiye neden olabilir. Bu nedenle, tedaviden sonra sentetik tiroid hormonu ilaçlarına ihtiyaç duyulabilir.
• Ameliyat: Bu tedavi, tiroid bezinin tamamen veya kısmen çıkarılmasıdır. Bu tedavi, tiroid bezinin çok büyük olması, kanser şüphesi olması, radyoaktif iyot tedavisine yanıt vermeyen hastalarda uygulanabilir. Ameliyat sonrası, sentetik tiroid hormonu ilaçlarına ihtiyaç duyulabilir.

Haşimato hastalığı, tedavi edilmediği takdirde, kalp hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, zihinsel bozukluklar, koma gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, haşimato hastalığı belirtileri fark edildiğinde, vakit kaybetmeden doktora başvurulmalı ve tedaviye başlanmalıdır.