Mavi kod, hastanelerde acil durumlarda verilen bir alarm kodudur. Mavi kod verildiğinde, hastanın hayati fonksiyonlarının bozulmasına bağlı ölüm riski azaltılır ve hastaya en kısa sürede müdahale edilir. Peki, mavi kod nasıl oluştu, hangi durumlarda kullanılır ve nasıl işler? İşte mavi kod hakkında merak edilenler.
Mavi kod sistemi ilk olarak 1960 yılında Kansas Bethany Tıp Merkezinde kullanılmaya başlanmıştır1. O dönemde hastanede kalp krizi geçiren hastaların yüzde 60’ı ölüyordu. Hastane yönetimi, bu durumu önlemek için bir acil müdahale ekibi kurdu ve bu ekibe mavi kod adını verdi. Mavi kod, hastanenin dahili telefon sistemi aracılığıyla duyuruluyordu. Mavi kod ekibi, kalp krizi geçiren hastalara hızlı bir şekilde ulaşıyor ve yaşam destek tedavisi uyguluyordu. Bu sayede hastaların ölüm oranı yüzde 15’e kadar düştü.
Mavi kod sistemi, zamanla diğer hastanelere de yayıldı ve uluslararası bir standart haline geldi. Mavi kodun en önemli özelliği, tüm dünyada aynı acil durum için aynı rengin kullanıldığı tek renkli kod olmasıdır.
Mavi kod, hastanelerde acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyan hastalar, hasta yakınları ve tüm hastane personeline en kısa sürede müdahale edilmesini sağlayan acil durum yönetim aracıdır. Çoğunlukla kalbin durması (kardiyak arrest) veya solunum yetmezliği durumundaki hastaya müdahalesini mümkün kılmaktadır.
Mavi kod durumlarında hastanın hayati fonksiyonlarının geriye dönüşü mümkün olmayacak şekilde zarar görmemesi amacıyla uzman müdahalesi için sadece 2-5 dakikalık süre bulunur. Bu süre içinde hastanın kalp masajı, suni solunum, defibrilasyon gibi yaşam destek tedavilerine ihtiyacı vardır. Bu tedaviler, hastanın yaşam şansını artırmakta ve kalıcı hasarları önlemektedir.
Mavi kodun ana amacı, hastanede yaşanan acil durumlarda en kısa sürede yapılması gerekenler için ortak bir kurum anlayışı sağlamaktır. Mavi kod, hastane personelinin eğitimli, deneyimli ve koordineli bir şekilde hareket etmesini, hastanın güvenliğini ve hakkını korumasını, acil durumların kayıt altına alınmasını ve değerlendirilmesini, acil durumlara hazırlıklı olunmasını ve gerekli iyileştirmelerin yapılmasını amaçlamaktadır.
Mavi kod, hastanede oluşturulan bir çağrı sistemi aracılığıyla sağlık çalışanı tarafından verilen koddur. Genellikle kolay olması için dahili telefon kodu 2222 olarak belirlenir. Mavi kod ile tıbbi çağrı yapıldığında, hastanede oluşturulan tıbbi ekip olay yerine koşar ve hastaya müdahale gerçekleştirir.
Mavi kod ekibi, hastanede kardiyopulmoner resüsitasyon (CPR) konusunda deneyimli ve eğitimli uzman hekim ve hemşirelerden oluşur. Mavi kod ekibi, anestezi uzmanı, kardiyolog uzmanı (veya dahiliye uzmanı) ve acil servis hemşiresinden oluşabilir. Mavi kod ekibinin görevleri şunlardır:
Mavi kodun etkin olabilmesi için hastanenin mavi kod noktalarında acil müdahale ekipmanları bulunur. Bu ekipmanlar şunlardır:
Mavi kod durumu sırasında yapılacakların ve sorumlulukların tespiti için hastanenin mavi kod prosedürü bulunur. Mavi kod prosedürü, kalite birimi tarafından hastane yapısına göre ve tercih edilen mavi kod sistemine göre hazırlanmalıdır.
Mavi kod sisteminin hastanelere ve hastalara birçok faydası vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Mavi kod, hastanelerde hayati öneme sahip bir sistemdir. Mavi kod sayesinde, hastaların yaşam şansı artar, hastane personelinin performansı yükselir, hastane kalitesi gelişir. Mavi kod, hastaların, hasta yakınlarının ve hastane personelinin güvenliğini ve hakkını koruyan bir uygulamadır.
(ERHAN TAYLAN)
