Ülserin mide veya onikiparmak bağırsağı gibi sindirim sistemi organlarının iç yüzeyinde oluşan açık yaralar veya doku kayıpları' olduğunu belirten İstinye Üniversite Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa'dan Gastroenteroloji Uzmanı Dr. İbrahim Yılmaz, mide sağlığını tehdit eden bu hastalıktan korunmada dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgilendirmede bulundu.
“Kanamalı ve ağrılı yaralara yol açar”
Ülserin en sık görülen türlerinin mide (gastrik) ülseri ve onikiparmak bağırsağı (duodenal) ülseri olduğunu işaret eden Uzm. Dr. Yılmaz, “Ülser, mideyi ve onikiparmak bağırsağını sindirim enzimlerinden koruyan mukus tabakasının azalması sonucu ortaya çıkar ve sindirim asitleri bu korunmasız tabakalara zarar vererek kanamalı, ağrılı yaralara yani ülser oluşumuna sebebiyet verir” şeklinde konuştu.
“Aşırı baharatlı yiyecekler ile asitli içecekler mideyi tahriş edebilir”
Bazı besinlerin mideyi tahriş ederek ülseri tetikleyebileceğini veya mevcut ülser semptomlarını kötüleştirebileceğini dile getiren Uzm. Dr. Yılmaz, bunlar arasında aşırı baharatlı yiyecekler, asitli içecekler (kahve, çay, kola ve gazlı içecekler), alkollü içecekler, turşu ve sirke gibi asidik gıdalar ve kızartılmış veya ağır yağlı yiyeceklerin bulunduğunu söyledi.
Ülsere yol açan hatalar
Uzm. Dr. Yılmaz, ülsere yol açan bazı yanlışları ise şöyle sıraladı:
“Düzensiz beslenme: Öğün atlamak veya uzun süre aç kalmak mide asidini artırarak mukozayı tahriş edebilir.
Sigara kullanımı: Nikotin, mide asidini artırarak ülser riskini artırır.
Aşırı ağrı kesici kullanımı: Özellikle nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID'ler), midenin koruyucu tabakasına zarar verebilir.
Genetik yatkınlık, alkol, kahve alışkanlığı ve kortizonlu ilaçlar: Diğer muhtemel nedenler arasında genetik yatkınlık (irsiyet) , kortizon türü ilaçlar, alkol, kahve alışkanlığı, çevre kirliliği sayılabilir.”
“Stres de ülsere neden olabilir”
Uzm. Dr. Yılmaz, “Stres de mide asidi üretimini artırarak mukozayı zayıflatabilir. Ayrıca stres nedeniyle düzensiz beslenme alışkanlıkları ve zararlı gıdalara yönelmenin de ülseri tetikleyebilir” dedi.
Hastalar için beslenme önerileri
Ülser hastaları için önerilen beslenme şeklinin mideyi tahriş etmeyen ve asit üretimini artırmayan gıdaları içermesi gerektiğini işaret eden Uzm. Dr. Yılmaz, şu önerilerde bulundu:
“Düzenli ve küçük öğünlerle beslenin. Ilık ve hafif gıdaları tercih edin. Yağ oranı düşük, sindirimi kolay yiyecekler tüketin. Sağlıklı, planlı, programlı bir beslenme düzeni benimseyin. Bunun için kızartma, aşırı şekerli, tuzlu, yağlı besinlerden mümkün olduğunca uzak durun. Bol sıvı tüketin. Fazla kafein tüketimi ülserin tetiklenmesine sebep olabileceği için çay ve kahve tüketiminizi azaltın. Hafif, buharda pişmiş yemekleri tüketin. Daha az, daha sık porsiyonlarla beslenin. Midenizin uzun süre boş kalmasını önlemek amacıyla ara öğünleri ihmal etmeyin.”
Ülsere iyi gelen besinler
Ülsere iyi gelen besinlerden bahseden Uzm. Dr. Yılmaz, “Muz, elma, yoğurt, papatya çayı, yulaf ezmesi, bal, kabak ve haşlanmış sebzeler gibi gıdalar mideyi koruyucu etkileriyle bilinir ve sindirim sistemini rahatlatabilir” diye konuştu.
“İhmal edilmesi kanama ve mide delinmesine yol açabilir”
Ülser ihmal edildiğinde bazı tehlikeli sonuçlar doğurabileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Yılmaz, bunları şöyle anlattı:
“Kanama: Üst sindirim sistemlerinde meydana gelen kanamaların en büyük nedeni ülserdir. Kanama yaşayan kişilerin dışkısı siyaha yakın, kusmayla birlikte gelen mide sıvısı ise kahverengi olarak gözlemlenir.
Mide delinmesi (perforasyon): Mevcut ülserin derinliğinde artış olması, mide ve onikiparmak bağırsağının katmanlarının delinmesine işaret eder. Mide asidinin karın boşluğuna ulaşılması sonucu şiddetli bir acı yaşanır ve karın sertleşir ve hareket yeteneği çok kısıtlanır. Tedavisi genellikle ameliyat ile mümkündür.
Tıkanma: Özellikle duedenum ve pylor kanalında akut ülserin doku ödemi (şişliği) meydana getirmesiyle, yiyecek, içecek ve mide suyunun geçimini (pasajın) daralması (stenoz), hatta tıkanmasına neden olur. Hasta yediği ve mide suyunun devamlı salgılanmaya devam etmesi sonucu mide içinde biriken, ileriye gidemeyen materyali kusar. Kusma bol ve süreklidir.”
Hangi durumlarda doktora gidilmeli?
Uzm. Dr. Yılmaz, aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı görüldüğünde mutlaka bir doktora danışılması gerektiğini söyledi.
“Sürekli mide ağrısı. Koyu renkli dışkı veya kanlı kusma. Yemek sonrası mide yanması. Açlık durumunda mide ağrısı.”
“İleri vakalarda endoskopik müdahale gerekebilir”
Ülserde tedavi yollarından bahseden Uzm. Dr. Yılmaz, “Ülser üç farklı yolla tedavi edilebilir. İlaç tedavisinde mide asidini azaltan proton pompa inhibitörleri veya H2 reseptör antagonistleri kullanılır. Ayrıca, kişide H.pylori enfeksiyonu varsa, antibiyotik tedavisi uygulanır. Yaşam tarzı değişiklikleri de tedavide önemli bir diğer metottur. Sağlıklı beslenme, sigarayı bırakma ve stresten uzak durma tedaviyi destekler. Son olarak ileriki vakalarda endoskopik müdahale gerekebilir” dedi.
“Doğru teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınabilir”
Ülserin doğru teşhis ve tedavi ile kontrol altına alınabilen bir rahatsızlık olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Yılmaz, “Erken dönemde tedavi edilmezse, daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinden belirtiler göz ardı edilmemelidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, ülserden korunmada en etkili yöntemlerden biridir” diye konuştu.
(İHA)
