Dünya liderleri, Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda, Covid-19’dan 20 kat daha ölümcül olan varsayımsal bir virüs olan X Hastalığı’ni tartıştılar. X Hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) gelecekte ortaya çıkabilecek ve ciddi bir salgına veya pandemiye neden olabilecek bilinmeyen bir patojene verdiği isim. Peki, X Hastalığı nedir, nasıl bulaşır, öldürür mü? İşte X Hastalığı hakkında bilmeniz gerekenler.
X Hastalığı, Türkçede X Hastalığı anlamına geliyor. X Hastalığı, bilim insanları ve DSÖ tarafından gelecekte ortaya çıkıp ciddi bir uluslararası salgına veya pandemiye neden olabilecek bilinmeyen bir patojene verilen isim1. Şubat 2018’de X Hastalığı, DSÖ’nün araştırma ve geliştirmeye yatırım yapmanın uluslararası bir öncelik olması gereken hastalık planı listesine dahil edildi. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Covid-19’un ilk X Hastalığı olabildiğini söylüyor.
X Hastalığı şu anda varsayımsal; Türkiye’de ve dünya genelinde görülen hiçbir vaka yok ancak insan sağlığına yönelik çok gerçek ve giderek büyüyen bir tehdit olarak tanımlanıyor ve dünyanın iyi hazırlanması gereken bir tehdit olarak görülüyor. Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi’nde kıdemli akademisyen olan Amesh Adalja, X Hastalığının bir solunum yolu virüsü olabileceğini söylüyor. Bulaşıcı hastalık uzmanına göre virüs hali hazırda hayvanlar arasında dolaşımda olabilir ancak henüz insanlara geçmedi. Covid-19 salgınındaki gibi yarasalarda da olabilir, kuşlarda ya da domuz gibi başka hayvan türlerinde de olabilir. Dünyanın her yerinde her zaman yeni hastalıklar ortaya çıkıyor ve sıklıkla yarasa gibi hayvanlardan insanlara geçiş yapıyor. Bilim insanları, bir sonraki X Hastalığının, insanlarda hastalığa neden olma özelliklerini halihazırda göstermiş olan yaklaşık 25 virüs ailesinden birinden ortaya çıkacak yeni bir virüsten kaynaklanma ihtimalinin yüksek olduğuna inanıyor. X Hastalığının ne kadar ölümcül olacağı ise henüz bilinmiyor.
X Hastalığı henüz ortaya çıkmadığı için, ondan korunmak için özel bir önlem almak gerekmiyor. Ancak, Covid-19 salgınında olduğu gibi, olası bir pandemiye karşı hazırlıklı olmak önemli. DSÖ, X Hastalığı’ne karşı proaktif bir eylem planı hazırlamayı ve bir pandemi olarak ortaya çıkması durumunda sağlık sistemini hazırlamayı amaçlıyor. Ayrıca, DSÖ, bireylerin de kendilerini ve çevrelerini korumak için temel hijyen kurallarına uymalarını, bağışıklık sistemlerini güçlendirmelerini, aşılarını yaptırmalarını ve hastalık belirtileri gösterdiklerinde sağlık kuruluşlarına başvurmalarını tavsiye ediyor.
(SAİM TUNÇMAN)
