Dünyanın Yuvarlak Olduğunu Söyleyen İlk Bilim İnsanı Kimdir?

Dünyanın yuvarlak olduğunu ilk ortaya atan kişi M.S. 500’lü yıllarda yaşamış Yunan filozof ve matematikçi Pisagor’dur. Pisagor’un en ünlü önermesi "Pisagor’un teoremi"dir. Bu teoremde Pisagor, herhangi bir üçgenin alanının toplamının da üçgenin çevresinin karesine eşit olduğunu göstermiştir.

Dünyanın Yuvarlak Olduğunu İlk Ortaya Atayan Kişi Pisagor’dur

Dünyanın yuvarlak olduğunu ilk ortaya atan kişi ise M.Ö. 500’lü yıllarda Pisagor’dur. Sisamlı Pisagor, antik İyonya’nın en ünlü düşünürlerinden biri olmuş Yunan filozof ve Pisagorculuğun kurucusuydu. Politik ve dinî öğretilerini daha çok Magna Graecia’da yayan Pisagor, önce Platon ve Aristo’nun felsefelerini sonra ise tüm Batı felsefesini etkiledi.

Pisagor’un en popüler önermesi "Pisagor’un teoremi"dir. Bu teoremde Pisagor, herhangi bir üçgenin alanının toplamının da üçgenin çevresinin karesine eşit olduğunu göstermiştir. Bu da demektir ki herhangi bir üçgenin çevresinin karesi de üçgenin alanının karesine eşittir.

Pisagor ve öğrencileri her şeyin matematikle ilgili olduğuna, sayıların nihai gerçek olduğuna, matematik aracılığıyla her şeyin tahmin edilebileceğine ve ölçülebileceğine inanmışlardır.

Dünyanın Yuvarlak Olduğunu Fiilen Kanıtlayan Kişi Macellan’dır

Dünyanın yuvarlak olduğunu fiilen kanıtlayan kişi ise Ferdinand Macellan’dır. Ferdinand Macellan, 1519’dan 1522’ye kadar Doğu Hint Adaları’na beraber sefer düzenlediği dostu Juan Sebastián Elcano ile birlikte, dünyanın çevresini dolaşan ilk insan olan Portekizli kaptan ve kâşiftir.

İspanyol İmparatorluğu’nun desteğiyle denize açıldığı Macellan ilk deniz yolculuğuna 1505 yılında 25 yaşındayken başlamıştır. Macellan, dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtlamak için ilk kez keşif seferlerine ise 1512 yılında çıkarmıştır.

Macellan’nın çıkardığı bu keşif gezisi dünya çevresinde yapılan ilk gezi olarak tarihe geçmiştir. Macellan Güney Amerika’da bulunan boğazdan geçerek Atlas Okyanusu ve Büyük Okyanusu birleştirecek bir gezi yapmıştır.

Macellan’nın ispatladığı kanıt ise deniz yolculuğuna başladığı yere döndüğünde, gemideki saatlerin yerel saatin bir saat gerisinde olduğunu fark etmesidir. Bu da demektir ki Macellan, dünyanın çevresini tam bir tur atmıştır.

Dünyanın Yuvarlak Olduğunu Söyleyen Diğer Bilim İnsanları

Dünyanın yuvarlak olduğunu söyleyen ilk bilim insanı Pisagor olsa da, ondan sonra da bu fikri destekleyen ve geliştiren pek çok bilim insanı olmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Aristoteles: M.Ö. 384-322 yılları arasında yaşamış Yunan filozof ve bilim insanıdır. Dünyanın yuvarlak olduğunu, gölge oyunları, yıldızların hareketleri ve yeryüzünün şekli gibi gözlemlerle savunmuştur.
• Eratosthenes: M.Ö. 276-194 yılları arasında yaşamış Yunan matematikçi, coğrafyacı ve astronomdur. Dünyanın yuvarlak olduğunu ve çevresini hesaplamıştır. Dünyanın çevresini ölçmek için, Mısır’daki iki farklı noktada güneş ışınlarının açısını ölçmüş ve bu verileri kullanarak dünyanın çevresini yaklaşık 40.000 km olarak bulmuştur.
• İbn Battuta: 1304-1368 yılları arasında yaşamış Faslı gezgin, yazar ve bilim insanıdır. Dünyanın yuvarlak olduğunu, Çin, Hindistan, Afrika ve Avrupa gibi pek çok ülkeyi gezerek kanıtlamıştır. Seyahatleri sırasında, kültür, din, coğrafya, tarih, siyaset ve ekonomi gibi konularda pek çok bilgi edinmiş ve bunları “Rihla” adlı eserinde anlatmıştır.
• Galileo Galilei: 1564-1642 yılları arasında yaşamış İtalyan fizikçi, astronom ve filozoftur. Dünyanın yuvarlak olduğunu, teleskopla yaptığı gözlemlerle desteklemiştir. Ayın yüzeyindeki kraterleri, Jüpiter’in uydularını, Venüs’ün evrelerini ve Güneş’in lekelerini keşfetmiştir. Ayrıca, Kopernik’in heliosentrik modelini savunmuş ancak bunun için engizisyon tarafından yargılanmıştır.