Yüksek lisans, lisans eğitimini tamamlamış kişilerin akademik
veya mesleki gelişimlerine katkı sağlamak için tercih ettikleri
bir programdır. Yüksek lisans yapmak, hem bilimsel araştırma
yapma hem de iş hayatında daha iyi fırsatlar yakalama imkanı
sunar. Ancak yüksek lisans yapmak isteyenlerin karşılaştıkları
pek çok soru ve zorluk vardır. Bu makalede, yüksek lisans nasıl
yapılır, yüksek lisans başvuru şartları nelerdir, yüksek lisans
türleri nelerdir, yüksek lisans eğitiminin önemi nedir gibi
soruların yanıtlarını bulacaksınız.
Yüksek Lisans Nasıl Yapılır?
Yüksek lisans yapabilmek için öncelikle 4 yıllık bir lisans
programından mezun olmanız gerekmektedir. Ön lisans mezunları ise
DGS sınavına girerek lisans tamamlama yapabilir ve ardından
yüksek lisans başvurusunda bulunabilirler. Yüksek lisans yapmak
istediğiniz üniversite ve bölümü belirledikten sonra, başvuru
için gerekli belgeleri hazırlamanız ve sınavlara girmeniz
gerekmektedir. Yüksek lisans başvuruları için genellikle istenen
sınav ve belgeler şunlardır:
- ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı):
YÖK tarafından belirlenen bir puan türünden en az 55 puan almanız
gerekmektedir. Bu puan türü, başvurduğunuz bölüme göre
değişebilir. ALES sınavı yılda iki kez yapılmaktadır. (Tezsiz
yüksek lisans için ALES istenmeyebilir.)
- Dil puanı: Yüksek lisans yapmak istediğiniz bölümün dil
yeterlilik şartını karşılayacak bir puan almanız gerekmektedir.
Bu puan, YDS, YÖKDİL, TOEFL, IELTS gibi sınavlardan alınabilir.
Dil puanı, başvurduğunuz bölüme ve üniversiteye göre değişebilir.
(Tezsiz yüksek lisans için dil puanı istenmeyebilir.)
- Genel not ortalaması: Lisans eğitiminizde aldığınız genel not
ortalaması, yüksek lisans başvurunuzda önemli bir kriterdir.
Genellikle 4 üzerinden en az 2.5 veya 100 üzerinden en az 65 not
ortalaması istenmektedir. Ancak bu şart, başvurduğunuz bölüme ve
üniversiteye göre değişebilir.
- Mülakat: Yüksek lisans başvurunuzda, ilgili bölüm tarafından
yapılacak bir mülakata katılmanız gerekmektedir. Mülakatta,
lisans eğitiminizde aldığınız dersler, yüksek lisans yapma
nedeniniz, araştırma konunuz, akademik yetkinliğiniz gibi
konularda sorular sorulabilir. Mülakatın ağırlığı, başvurduğunuz
bölüme ve üniversiteye göre değişebilir.
- Diğer belgeler: Yüksek lisans başvurunuzda, ilgili
üniversitenin istediği diğer belgeleri de sunmanız gerekmektedir.
Bu belgeler, lisans diploması, transkript, başvuru formu, nüfus
cüzdanı fotokopisi, fotoğraf, özgeçmiş, referans mektubu, niyet
mektubu gibi belgeler olabilir. Bu belgelerin listesi,
başvurduğunuz bölüme ve üniversiteye göre değişebilir.
Yüksek lisans başvurunuzda, yukarıda sayılan kriterleri
karşıladığınız takdirde, yüksek lisans yapma hakkına sahip
olursunuz. Yüksek lisans programınızın süresi, tezli veya tezsiz
olmasına göre değişebilir. Tezli yüksek lisans programları
genellikle 2 yıl, tezsiz yüksek lisans programları ise genellikle
1 yıl sürmektedir. Yüksek lisans programınızı başarıyla
tamamladığınızda, ilgili bölümden yüksek lisans diploması almaya
hak kazanırsınız.
Yüksek Lisans Türleri Nelerdir?
Yüksek lisans yapmak isteyenlerin karar vermesi gereken bir diğer
konu da yüksek lisans türüdür. Yüksek lisans türleri, akademik
veya mesleki amaçlara, eğitim sürelerine, tez veya proje
gereksinimlerine göre farklılık göstermektedir. Yüksek lisans
türleri arasında en yaygın olanları şunlardır:
-
Tezli yüksek lisans: Bu tür yüksek lisans
programları, akademik bir tez üzerine çalışmayı kapsamaktadır.
Tezli yüksek lisans programları, mesleki ve akademik
yeterlilikleri arttırma hedefini taşımaktadır. Tezli yüksek
lisans programları, genellikle 2 yıl sürmektedir. Tezli yüksek
lisans yapmak isteyenler, ALES ve dil puanı şartlarını
karşılamak zorundadır. Tezli yüksek lisans programlarını
tamamlayanlar, doktora programlarına başvurabilirler. Tezli
yüksek lisans yapmayı hedefleyenler, genellikle akademik
kariyer yapmak isteyenlerdir.
-
Tezsiz yüksek lisans: Bu tür yüksek lisans
programları, tez yazımını gerektirmemektedir. Tezsiz yüksek
lisans programları, program yerine bir proje bitirme dersi
içermektedir. Tezsiz yüksek lisans programları, iş hayatına
daha hızlı adaptasyon sağlamaktadır. Tezsiz yüksek lisans
programları, genellikle 1 yıl sürmektedir. Tezsiz yüksek lisans
yapmak isteyenler, ALES ve dil puanı şartlarını karşılamak
zorunda olmayabilirler. Tezsiz yüksek lisans programlarını
tamamlayanlar, doktora programlarına başvuramazlar. Tezsiz
yüksek lisans yapmayı hedefleyenler, genellikle akademik
kariyer düşünmeyenlerdir.
-
Uzaktan yüksek lisans: Bu tür yüksek lisans
programları, fiziksel olarak üniversitede bulunma zorunluluğu
olmadan yapılabilmektedir. Uzaktan yüksek lisans programları,
bazı dersleri internet üzerinden takip etmeyi sağlamaktadır.
Uzaktan yüksek lisans programları, tezli veya tezsiz olabilir.
Uzaktan yüksek lisans programları, mesleki yükümlülüklerini
sürdürmeye devam ederken yüksek lisans yapmak isteyenler için
uygun bir seçenektir.
-
İşletme yüksek lisans: Bu tür yüksek lisans
programları, iş hayatı için gerekli olan yönetim ve stratejik
düşünce yeteneklerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. İşletme
yüksek lisans programları, MBA (Master of Business
Administration) veya EMBA (Executive Master of Business
Administration) olarak adlandırılmaktadır. İşletme yüksek
lisans programları, genellikle 1 veya 2 yıl sürmektedir.
İşletme yüksek lisans yapmak isteyenler, ALES ve dil puanı
şartlarını karşılamak zorunda olmayabilirler. İşletme yüksek
lisans programlarını tamamlayanlar, iş hayatında daha üst
seviye pozisyonlara yükselebilirler. İşletme yüksek lisans
yapmayı hedefleyenler, genellikle iş dünyasında kariyer yapmak
isteyenlerdir.
Yüksek Lisans Eğitiminin Önemi Nedir?
Yüksek lisans eğitimi, lisans eğitiminden sonra alınabilecek en
yüksek akademik derecedir. Yüksek lisans eğitimi, hem bireysel
hem de toplumsal açıdan pek çok fayda sağlamaktadır. Yüksek
lisans eğitiminin önemi şu şekilde özetlenebilir:
Yüksek lisans eğitimi, bilimsel araştırma yapma becerisini
geliştirir. Yüksek lisans eğitimi, ilgi duyulan bir alanda
derinlemesine bilgi edinme ve yeni bilgiler üretme imkanı sunar.
Yüksek lisans eğitimi, bilimsel yöntemleri kullanarak sorunlara
çözüm bulma, veri toplama, analiz etme, yorumlama ve raporlama
gibi yetenekleri kazandırır.
Yüksek lisans eğitimi, mesleki gelişime katkı sağlar. Yüksek
lisans eğitimi, iş hayatında daha nitelikli ve rekabetçi bir
konuma gelmeyi sağlar. Yüksek lisans eğitimi, işverenler
tarafından tercih edilen bir kriterdir. Yüksek lisans eğitimi,
daha yüksek maaş, daha iyi iş koşulları, daha fazla sorumluluk ve
saygınlık gibi avantajlar getirir.
Yüksek lisans eğitimi, kişisel gelişime katkı sağlar. Yüksek
lisans eğitimi, özgüven, özdisiplin, özdeğerlendirme, eleştirel
düşünme, yaratıcılık, iletişim, işbirliği, liderlik gibi kişisel
özellikleri geliştirir. Yüksek lisans eğitimi, hayat boyu öğrenme
alışkanlığı kazandırır. Yüksek lisans eğitimi, farklı
kültürlerden ve disiplinlerden insanlarla tanışma ve etkileşim
kurma fırsatı sunar.
Yüksek lisans eğitimi, hem akademik hem de mesleki anlamda
kendini geliştirmek isteyenler için önemli bir seçenektir. Yüksek
lisans eğitimi, hem bireysel hem de toplumsal açıdan pek çok
fayda sağlamaktadır. Yüksek lisans eğitimi, bilim, teknoloji,
sanat, kültür, ekonomi, sağlık, eğitim gibi alanlarda ilerleme ve
katkı sağlamaktadır. Yüksek lisans eğitimi, geleceğe yön veren
bir eğitimdir.
(ESRA GÜLLER)
