erhantaylan17@hotmail.com
2017 yılında Olay Gazetesi’ne yaptığı açıklamada “Ayvacık halısı zaman içinde yok olacak” diyen dönemin Belediye Başkanı Mehmet Ünal Şahin, adeta geleceği görmüştü. Aradan geçen yıllar, Şahin’in bu anlamlı öngörüsünü ne yazık ki haklı çıkardı. Bir zamanlar Ayvacık’ta neredeyse her evin altında bir halı tezgahı bulunurdu. İlçenin dokuma geleneği, köy köy dolaşarak aktarılan bir kültürün simgesiydi. Ancak zamanla bu tezgahlar sustu. Geleneksel halıcılığın taşıyıcısı olan nesil yaşlanırken, arkadan gelen genç kuşak bu işe ilgi göstermedi. Kimileri büyükşehirlere göç etti, kimileri ise farklı meslek alanlarına yöneldi. Böylece Ayvacık halısı yavaş yavaş gözden kaybolmaya başladı.
O dönemde ben de belediyede Basın ve Halkla İlişkiler biriminde görev yaparken, Başkan Şahin’le bu konuları sık sık konuşurduk. Kendisi, “Bir gün gelecek, halk halı dokumasını unutacak” derdi. Bu kaygısını sadece sözle değil, projelerle de desteklemeye çalıştı. Ayvacık Belediyesi olarak halıcılıkla ilgili çeşitli çalışmalar yürüttük. Özellikle ilçeye kurulan üniversitenin El Sanatları Fakültesi bünyesinde 2011-2012 eğitim-öğretim yılında açılan Geleneksel El Sanatları Bölümü’nün kurulmasında Başkan Şahin’in büyük katkısı oldu.
Şahin’in 2017’de yaptığı açıklamada şu ifadeler dikkat çekiyordu; “Ayvacık halı ve kilimleri, desenlerinin orijinalliği sayesinde dünya halıcılık literatüründe haklı bir üne sahiptir. Halen ilçemiz ve köylerinde halı dokuyan ailelerimiz var. Halıcılık yüzyıllardır bu bölgede yapıldı. 67 köyü bulunan ilçemizin en az 30 köyünde halı dokunurdu. Ancak artık insanlar halı dokuma işiyle uğraşmıyor. Genç nesil de bu işe ilgi göstermiyor. Halı dokumacılığı, kitaplardan öğrenilerek yapılacak bir iş değil. Bu iş, geleneklerle, görerek, yaşayarak öğrenilen bir zanaattir. Gençler bu işe sırt çevirirse, halıcılık kültürü zaman içinde yok olur” diyordu.
Gelinen noktada, Ayvacık halıcılığının geleceği için önemli bir adım daha atıldı. Ayvacık Kaymakamı Salih Sak öncülüğünde başlatılan yeni çalışmalarla, halıcılığın yeniden canlandırılması hedefleniyor. Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) tarafından desteklenen proje kapsamında Bektaş Köyü’nde yün işleme tesisi kurulacak. Proje, Ayvacık Köylere Hizmet Götürme Birliği tarafından hazırlanarak Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) kapsamında destek almaya hak kazandı.
Bu gelişme, halıcılığın temel hammaddesi olan yünün temininde önemli bir adımdır. Aynı zamanda ilçede faaliyet gösterecek “Kültürel Miras Atölyesi” sayesinde 40 dokumacıya doğrudan istihdam sağlanması planlanıyor. Bu sayede hem unutulmaya yüz tutmuş bir gelenek yeniden yaşatılacak, hem de kadın emeği desteklenerek yerel ekonomiye katkı sağlanacak.
Üretilecek halı ve kilimlerin kültürel birer değer olarak korunması kadar ekonomik getiri sağlaması da önemlidir. Halıcılıkla geçimini sağlayan ailelerin yüzü yeniden gülecekse, bu atılan adımlar sayesinde olacaktır.
Kurumlar geçici, yöneticiler gelip geçicidir. Ancak yaptıkları işler, ortaya koydukları vizyon ve bıraktıkları miras kalıcıdır. Ayvacık halısına sahip çıkan, onu yeniden canlandırmak için çaba gösteren Kaymakam Salih Sak’a bu anlamda teşekkür etmek gerekir.
Unutmayalım ki, bir ilçenin hafızası sadece taş binalar ve yollarla değil, yaşatılan gelenekleriyle, korunmuş kültürüyle ayakta kalır. Ayvacık halısı da bu kültürün en kıymetli parçalarından biridir.
